Ετυμολογίες και ερμηνείες επωνύμων-Αρβανίτικα επώνυμα

Βάππας- Ίσως από το αρβαν. βάπë, το καύμα, ο καύσωνας. Π.χ. καμ βάπë= καψόνω, έχω ζέστη. (ΧΡΑΡΒ) {ALBD}

Βαριμπόπης-Πρόκειται για αρβανίτικο επώνυμο άγνωστης ετυμολογίας, καθώς η ετυμολογία που προτείνει ο Μπίρης στο «Αρβανίτες, οι Δωριείς του Νέου Ελληνισμού» , από το αρβ. βάρ=βάραθρον και … «μπομπο»=μπομπό/πωπώ… είναι αστεία, ξεχνώντας ότι πρόκειται για ανθρωπονύμιο που έδωσε την ονομασία στα τεσσερα χωριά της Ελλάδας με αυτό το όνομα(Βαριμπόπη). Ως επώνυμο εμφανίζεται τουλάχιστον το 1541, καθώς αναφέρεται  ονοματεπώνυμο “stratioto” σε μία «compagnia de cavalli»(Έλληνες και Αρβανίτες μισθοφόροι των Βενετών), Γκίνης Βαριμπόμπης (Gigni Varibombi). Ως τοπωνύμιο και στην Αλβανία : Varibopi στην επαρχία Αργυροκάστρου, και Varibobi στην επαρχία Fier. (ΜΝΕΛΛ)

Βέρδης- Από το αρβαν. βέρδë, ο ωχρός, κιτρινάδα, ο χλωμός. Η λέξη (αλβ.και αρβ.) από το λατινικό viridis “πράσινο». Επώνυμο που απαντάται κυρίως στην Αττικοβοιωτία. (ΧΡΑΡΒ) {ALBD}

Βεσκούκης- Από το αρβαν. veshqok, ο έξυπνος, το ξεφτέρι. {ALBD}

Βόγκλης/Βόγλης- Από το αρβαν. vogël, επίθετο, ο μικρός. {ALBD}

Γκαγκάτσης- Από το αρβαν. gagaç, ο τραυλός,<σλαβ.gagacб,σερβκροατ. gagati. Δεν αποκλείεται να προέρχεται απευθείας από το σλαβικό gagacб. {ALBD}

Γκέλης- Από το αρβαν. gjel-i (γjeλj κατά Χριστοφορίδη), ο πετεινός ή ο γάλλος. (ΧΡΑΡΒ) {ALBD}

Γκέρμπεσης- Από το αρβαν. gërbë, καμπούρα,<σλαβ.gбrba .Και όνομα οικισμών στην Πελοπόννησο, Γκέρμπεσης ήταν το επώνυμο αρβανίτη stratioto, μισθοφόρος των Βενετών, και όπως σνηθιζόταν ανταμοίβονταν με εκτάσεις-πρόνειες.{ALBD}

Γκίζας- Από το αρβαν. gjizë, το κατσικίσιο τυρί. {ALBD}

Γκίνης- Από το αρβανίτικο βαφτιστικό Gjin, μορφή του Ιωάννης. {ΤΟΖ}

Γκιόκας-Από το αρβανίτικο βαφτιστικό Gjoka , αρβ. μορφή του βαφτ. Γεώργιος. Το συνηθέστερο επώνυμο των χωριών της δυτικής Αττικής.{ΤΟΖ}

Γκιοκεζας- Αρβανίτικο υποκοριστικό του βαφτ. Γκιόκας(Γιώργος), με την αλβ. υποκοριστική κατάληξη –zë, πρβλ. Λάλεζας, Δήμιζας, Πάνουζας, Γεώργιζας, Γιάννουζας κ.α. {ΤΟΖ}

Γκιόλας- Ίσως από το αρβαν. gjollë, μικρό κομμάτι γης για σπορά και το κομμάτι γης όπου έριχναν αλάτι για τα πρόβατα. Άγνωστο με ποια έννοια η λέξη αυτή έγινε επώνυμο αν φυσικά δεν προέρχεται από άλλη λέξη.  {ALBD}

Γκιώνης-Από το αρβαν. βαφτ. Gjon, μορφή του Ιωάννης, βλ. και Γκίνης.

Γκλιάτης- Από το αρβαν. gljatë (αλβ.gjatë), ο μακρύς, ο μακρουλός, ο ψηλός. (ΧΡΑΡΒ) {ALBD}

Γκλίστης- Από το αρβαν. glisht, το δάκτυλο, ίσως γκλίστης ο έχων μεγάλα δάχτυλα. {ALBD}

Γκόγκας- Από το αλβαν. Gogë, “παρωνύμιο που δίνεται από τους Αλβανούς στους Σλάβους». Αλλά κυρίως ως αλβανικό παρωνύμιο που δίνουν στους Βλάχους, πρβλ. γογë(στο λεξικό του Χριστοφορίδη το γράμμα «γ» αντιστοιχεί στον ήχο «g=γκ».) και γογeshë “η βλάχα”. {ΤΟΖ}(ΧΡΑΡΒ)

Γκολέμης-Από το σλαβ. golem, μεγάλος. Συχνό αρβανίτικο επώνυμο. Και Γολέμι οικισμός της Αχαΐας. {ΣΗΤΡ}

Γκούμας- Αρβανίτικη εκδοχή του Γιακουμής<Ιάκωβος.{ΤΟΖ}

Δάλας- Ίσως από το αρβανίτικο dhallë=ξυνόγαλο, βλαχ.dala.{ΤΟΖ}

Ζόγκας- Από το αρβανίτικο zog, πτηνό, το πουλί. (ΧΡΑΡΒ

Ζώτος- Από το αρβαν. ζοτ-ι, κύριος, θεός, άξιος. Έχει και τη σημασία του ιερέα.{ΣΗΤΡ}

Κακαρούκας- Από το αρβαν. kakrruk, είδος ξηρού καρπού, με σκληρό κουκούτσι. {ALBD}

Καλαβέσιος- Από το αρβαν. kalavesh, το αμπέλι, και το σταφύλι. {ALBD}

Καλέσης- Από το αρβαν. kalesh, ο μαλλιαρός, παράγωγο του αλβ. lesh: γούνα, μαλλί. Η λέξη έχει περάσει και στην ηπειρωτική διάλεκτο ως «καλέσης» και δηλώνει όνομα ασπρόμαυρου σκύλου. {ALBD}{ΤΟΖ}

Καμπάρδης- Προφανώς πρόκειται για σύνθετο αρβανίτικο επώνυμο με δεύτερο συνθετικό το bardhë-άσπρος. Το πρώτο συνθ. -κα, δεν μπορώ να το εξηγήσω.

Κανούσης- Από το αρβαν. kanushë, το λελέκι, ο πελαργός. {ALBD}

Κέκας- Από το αρβαν. keq,ο κακός, Δάνειο από το ελληνικό κακός. {ALBD}

Κέπας/Κέππας- Από το αρβαν. qepë, το κρεμμύδι. {ALBD}

Κόκκας/Κίκιζας- Από το αρβαν. κοκje/κόκα, το κεφάλι.{ΣΗΤΡ}.

Κόλιας- Από το αρβαν. βαφτ. Κόλιας, μορφή του Νικόλαος,πρβλ. το μη αρβαν. Κολιός<Νικολιός.

Κολιμάδης-  Από το αρβανίτικο βαφτ. Κολ(ιας)<Νικόλαος, και το επίθετο madh, ο μεγάλος. Δηλαδή «ο μεγάλος Νίκος». {ALBD}

Κοροβέσης- Από το αρβαν. korroveshe,(korr + vesh), είδος στάμνας, σαν επίθετο δηλώνει τον κουτσάφτη, τον χωρίς αυτιά. {ALBD}

Κούμας- Από το αρβαν. kum, ο νοννός, από το βουλγ.kuma, με την ίδια έννοια. {ALBD}

Κριεζής- Από το αρβαν. κρίε(κεφάλι) και το δεύτερο συνθ. –ζι (μαύρο), δλδ ο μαυροκέφαλος.{ΣΗΤΡ}

Κριεκλόκης- Από το αρβαν. κρίε(κεφάλι) και κλόκε(άδειος), ο κουφιοκέφαλος.{ΣΗΤΡ}

Κριεκούκης- Από το αρβαν. κρίε(κεφάλι) και κούκj-ι (κόκκινος), ο κοκκινοτρίχης.{ΣΗΤΡ}

Κρούσκας- Από το αρβαν. krushk, ο κουμπάρος, και ο ανύπαντρος συγγενής, <*kushker<λατιν.consocer ”πεθερός”.{ALBD}

 ................................................................................................

-Eqrem Cabej, Studime gjuhësore I-VIII, Prishtinë: Rilindja, 1986 (CABEJ)

Μνημεία Ελληνικής ιστορίας Documents inédits relatifs à l'histoire de la Grèce au ---Moyen Âge publiés sous les auspices de la Chambre des députés de Grèce par C. N. Sathas… Tome VIII Paris Maisonneuve et Cie 1888 (ΜΝΕΛΛ)

Οι υπόλοιπες συντομογραφίες με τη βιβλιογραφία εδώ :

http://greek-lastnames.blogspot.com/2009/05/blog-post_7669.html